پایداری ماهیت یک مجتمع مسکونی بزرگ
ماهیت یک مجتمع مسکونی بزرگ پایدار فراتر از ساختمان ها و برج ها است؛ این مجتمع ها به عنوان یک اکوسیستم یکپارچه و زنده طراحی می شوند که در تعادل با محیط زیست و جامعه انسانی قرار دارد.
ماهیت چنین مجتمعی را می توان در چند رکن اصلی زیر خلاصه کرد:
۱. پایداری محیط زیستی (Environmental Sustainability)
این رکن به کاهش ردپای بوم شناختی مجتمع می پردازد.
الف) مدیریت انرژی: استفاده از انرژی های تجدید پذیر در مناطق جغرافیایی خاص(مانند پنل های خورشیدی، توربین‌های بادی کوچک)، طراحی غیرفعّال خورشیدی (برای کاهش نیاز به گرمایش و سرمایش)، عایق‌بندی پیشرفته و استفاده از لوازم و سیستم های روشنایی با بازدهی بالا.
ب) مدیریت آب: جمع‌آوری و استفاده از آب های باران، باز یافت آب خاکستری (حاصل از شست و شو) برای آبیاری و فلاش تانک‌ها، و استفاده از وسایل کاهنده مصرف آب.
پ) مدیریت بازیافت و پسماند: اجرای برنامه های جامع بازیافت در محل، طراحی فضاهایی برای جداسازی زباله، و تشویق ساکنان به کاهش تولید زباله.
ت) حمل و نقل پایدار: ایجاد مسیرهای پیاده روی و دوچرخه سواری ایمن، ایستگاه های شارژ خودروهای الکتریکی، نزدیکی به حمل ون قل عمومی و ایجاد سرویس های اشتراکی خودرو (اسنپ).
ث) طراحی سبز: ادغام طبیعت با معماری از طریق بام ها و دیوارهای سبز، حفظ پوشش گیاهی بومی که به آبیاری کم نیاز دارد، و ایجاد پارک ها و فضای سبز برای بهبود کیفیت هوا و کاهش اثر جزیره گرمایی شهری.
۲. پایداری اجتماعی (Social Sustainability)
این رکن بر رفاه و انسجام ساکنان تمرکز دارد.
الف) ایجاد حس جامعه و تعلّق: طراحی فضاهای جمعی مشترک مانند پارک‌ها، باغ‌های اشتراکی، سالن‌های ورزشی، دکه ها و سالن‌های اجتماعات برای تعامل و ایجاد روابط بین ساکنان.
ب) تنوع و عدالت: ارائه انواع مسکن با اندازه ها و قیمت های مختلف برای جذب قشرهای مختلف جامعه (مانند خانواده‌های جوان، سالمندان، افراد با درآمدهای متفاوت) و ایجاد یک محله زنده و متنوع.
پ) دسترسی و سلامتی: تضمین دسترسی به امکانات اولیه مانند مراکز بهداشتی، آموزشی، خرید و تفریحی در فاصله پیاده روی یا دسترسی آسان. استفاده از مصالحی که کیفیت هوای داخلی را بهبود می بخشند و دسترسی به نور طبیعی و دید به فضای سبز را فراهم می‌کنند.
ت) امنیت و رفاه: طراحی فضا ها به گونه ای که برای همه (کودکان، سالمندان، افراد دارای معلولیت) امن و قابل دسترس باشد.
ث) شناسایی افراد ماهر: استفاده از پتانسیل افراد (معلم ها ، پزشکان، تعمیرکاران و…)
۳. پایداری اقتصادی
این رکن به مقرون به صرفه بودن و سود آوری مالی پروژه در بلند مدت می پردازد.
الف) مقرون به صرفه بودن در بلند مدت: اگرچه هزینه اولیه ساخت ممکن است بالاتر باشد، اما کاهش چشمگیر قبوض آب و برق و گاز، نگهداری آسانتر و افزایش طول عمر ساختمان، آن را در بلند مدت به سرمایه‌ای مقرون به صرفه تبدیل می کند.
ب) ایجاد فرصت های اقتصادی محلی: امکان ایجاد فضا برای مشاغل کوچک محلی (مانند کافه، فروشگاه ها و تولیدات محلی) در داخل مجتمع.
پ) افزایش ارزش ملک: در چنین مجتمع هایی به دلیل کیفیت بالای زندگی، معمولاً ارزش و جذابیت بیشتری در بازار املاک دارند و نرخ اجاره و فروش بالاتری خواهند داشت.
۴. پایداری مدیریتی و حکمرانی
این رکن سیستم هایی را برای حفظ پایداری در طول زمان تعریف می کند.
الف) سیستم مدیریت هوشمند: استفاده از فناوری های هوشمند (Smart Technology) برای بهینه سازی مصرف انرژی، مدیریت آبیاری فضای سبز، نظارت بر کیفیت هوا و مدیریت پسماند.
ب) مشارکت ساکنان: ایجاد کمیته های مردم نهاد یا انجمن های ساکنان برای مشارکت در تصمیم گیری های مربوط به مجتمع، برنامه های آموزشی برای فرهنگ سازی در زمینه پایداری و ایجاد قوانین مشترک.
پ) انعطاف پذیری: طراحی مجتمع به گونه ای که در برابر تغییرات آب و هوایی (مانند سیل، گرمای شدید) مقاوم باشد و بتواند در طول زمان با نیازهای جدید سازگار شود.
جمع بندی ها:
ماهیت یک مجتمع مسکونی بزرگ پایدار، یکپارچه نگری است. این مجتمع ها تنها مجموعه‌ای از ساختمان های ساده نیستند، بلکه یک محیط زندگی کامل هستند که بطور همزمان به سلامت مجموعه، رفاه ساکنان و توجیه اقتصادی توجه دارند. هدف نهایی ایجاد محلی است که نه تنها برای زندگی امروز مناسب باشد، بلکه میراثی ارزشمند برای نسل های آینده به جا بگذارد.
