موضوع این مقاله: آموزش
از استاد مهندس ادهمی کارشناس ارشد هوانوردی
نقش حیاتی واحد طرح و برنامه در توسعه منابع انسانی هواپیمایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران
در هر سازمان مدرن ، پیشرو، دانش محور ، توسعه منابع انسانی (Human Resource Development) و آماده سازی نیروهای متخصص، یکی از عوامل کلیدی موفقیت محسوب می شود. واحد طرح و برنامه (Plans & Programs Department) در دانشگاه ها و مرکز آموزشی مانند مرکز آموزش هواپیمایی نزاجا (هوانیروز همیشه قهرمان) پایگاه سرلشکر خلبانی شهید منصور وطن پور ، نقش محوری در این مسیر دارد و مدیر مسئول هماهنگی ورود نیروها، برنامه ریزی دوره های آموزشی خلبانی و مهندسیی پرواز(سایر دوره ها و تخصص های مربوطه بین المللی) و تخصیص مهارت ها و علوم هوانوردی در تمامی گرایش بر اساس نیاز سازمانی و عملیاتی بر پایه و اصول آخرین استاندارد های بین المللی هوانوردی است. این واحد مهم و ارزشمند با طراحی فرآیندهای آموزشی و مدیریت منابع انسانی ، به بهینه سازی عملکرد سازمان کمک می کند.
برنامه ریزی آموزش نیروهای فنی هوایی یا مهندسین پرواز:
واحد طرح و برنامه، مسئول طراحی و مدیریت دوره های آموزش فنی (Technical Training Programs) برای پایوران جدید جوان است. این آموزش ها به صورت مرحله‌ای و
Phased Learning Approach انجام می شود و شامل موارد زیر است:
الف) دوره مقدماتی زبان تخصصی هوانوردی و فنی هوایی (Technical English Course):
برای آشنایی دانشجویان با اصطلاحات تخصصی و زبان فنی هوانوردی.
ب) دوره مقدماتی فنی (Fundamental Technical Course):
این دوره بسیار خلاصه و جزء سخت ترین آموزش هولیه هوانوردی شامل یازده دوره فشرده و یازده آزمون مشکل به همراه دارد .اصول پایه پرواز بر اساس همین یازده دوره اصلی شامل: سیستم های هیدرولیک، برق و الکتریک، آرنومنت ، موتور های جت ، بدنه هواپیما و هلیکوپتر، سیستم انتقال نیرو، سوخت ، روغن و سایر مباحث فنی مرتبط.
پ)دوره‌های تخصصی (Specialized Training Courses):
تخصیص فارغ التحصیلان یعنی نیروها به واحدهای تخصصی مورد نیاز سازمان در دو قسمت هواپیما ( Fix Wing ) ,و بالگرد ( Rotory Wing) تقسیم می شوند .
این دورهای تخصصی بنا به انتخاب نفرات اول و یا قرعه مشمول تخصص هایی مانند: جنرال مکانیک ، هیدرولیک، الکتریک، اویونیک ، سلاح و آرمومنت ، بدنه، ایمنی زمینی و پشتیبانی زمینی ، دیسپنسر عملیاتی هوایی و پشتیبانی هوایی، برج مراقبت، موتورهای توربوجت، ملخ و انتقال نیرو، تعمیرات عمومی بالگرد، تدارکات فنی هوایی و ….. هلیکوپتر.
این ساختار تخصصی آموزشی باعث می شود که پرسنل به صورت تدریجی دانش و مهارت لازم برای محیط عملیاتی را کسب کنند و با اطمینان وارد مراحل عملیاتی شوند. لازم بذکر است که این دوره ها به همین جا ختم نمی شود و یک مهندس پرواز تا آخر عمر خدمتی خود در حال یادگیری و آموزش است ولی میانگین این آموزش تا سطح مهارت ۹(Level) بیش از ۱۸ سال برآورد کرده اند و برخی از علوم اندیشان آنرا مطابق کارشناسی ارشد برآورد کرده اند .
برنامه ریزی آموزش خلبانی:
همچنین واحد طرح و برنامه مسئول مدیریت آموزش خلبانی (Pilot Training Program) است. این برنامه شامل مراحل زیر است:
الف) دوره زبان تخصصی پروازی (Aviation English Course):
برای تسلط بر اصطلاحات تخصصی استاندارد پرواز و ارتباطات هوانوردی.
ب)مدرسه زمینی (Ground School):
آموزش تئوری شامل نقشه خوانی، هواشناسی، قوانین پرواز و مفاهیم پایه‌ای پرواز.
پ) آموزش عملی پرواز (Flight Training):
آموزش پرواز با انواع هواپیما یا هلیکوپترهای سبک تا سنگین، بر اساس نیاز عملیاتی سازمان.
این دوره ها با ساختار Phased Training اجرا می شوند و با اعطای گواهینامه های تخصصی، دانشجویان برای انجام وظایف عملیاتی آماده می شوند.
اهمیت و تاثیرگذاری واحد طرح و برنامه
با نگرش ، برنامه ریزی دقیق، هماهنگی دوره ها و مدیریت منابع انسانی (Resource Allocation)، واحد طرح و برنامه نقش مهمی در افزایش بهره‌وری و کاهش خطرات و ریسک‌های عملیاتی سازمان دارد. این واحد با ایجاد یک پارچگی بین آموزش و نیازهای عملیاتی ، اطمینان می دهد که نیروی انسانی سازمان آماده و متخصص بر اساس آخرین دستاوردها با استانداردهای جهانی باشد.
طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی با کیفیت
موفقیت هر برنامه آموزشی ، مستلزم طراحی دقیق و جامع است که اهداف آموزشی، محتوای درسی و روش‌های تدریس را در بر گیرد. در این راستا، توجه به کیفیت تدریس و استانداردهای آموزشی نقش محوری دارد و تضمین می کند دانشجویان از فرآیندی منسجم و اثربخش برای یادگیری و فراگیری بهره‌مند شوند.
یکی از مهمترین ارکان این فرآیند، نظارت بر عملکرد اساتید و ارزیابی روش های تدریس آنان است تا اطمینان حاصل شود که محتوای علمی بروز ، استاندارد و قابل اعتماد به دانشجویان ارائه می شود. در کنار این نظارت، تهیه و چاپ جزوات آموزشی و کتاب ها با رعایت استانداردهای علمی ، نقش کلیدی در افزایش کیفیت آموزش ایفا می کند. این منابع باید علاوه بر کامل بودن مطالب، از نظر ساختاری و محتوایی استانداردهای آموزشی را رعایت کرده و قابلیت استفاده عملی برای دانشجویان داشته باشند.
همچنین، برنامه‌های آموزشی Programs of instructions باید شامل مرحله بندی مناسب ، محتوا، هماهنگی با اهداف آموزشی و بازخورد مستمر از دانشجویان باشند تا فرایند یادگیری بهینه شود. ترکیب نظارت دقیق بر تدریس، تأمین منابع آموزشی استاندارد و برنامه‌ریزی علمی و ساختار یافته، محیطی حرفه‌ای، اثربخش و انگیزه‌بخش برای دانشجویان فراهم می‌کند و به تحقق اهداف آموزشی کمک شایانی می‌نماید.
تجربه عملی نشان می‌دهد که هماهنگی و برنامه‌ریزی هوشمندانه، علاوه بر افزایش بهره‌وری، رضایت و انگیزه کارکنان را نیز تقویت می‌کند و پایه موفقیت سازمان‌های پیشرو را شکل می‌دهد.
سرهنگ دوم بازنشسته مهندس فنی هوایی محمدرضا ادهمی
